Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik Özeti

Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik

(Resmi Gazete: 10/06/2004)

Madde 1 (Amaç): Bu yönetmelik, işçilerin biyolojik etkenlere maruziyetten kaynaklanan veya kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve bu risklerin korunmasına dair esas ve usulleri düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78. Maddesi.

Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte adı geçen;

·         Grup 1 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler,

·         Grup 2 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili koruma veya tedavi imkânı bulunan biyolojik etkenler,

·         Grup 3 Biyolojik Etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili koruma veya tedavi imkânı olan biyolojik etkenler,

·         Grup 4 Biyolojik Etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler.

Madde 5 (Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi): Biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan herhangi bir çalışmada, işçinin sağlık ve güvenliğine yönelik herhangi bir riski değerlendirmek ve alınması gereken önlemleri belirlemek için, işçinin maruziyetinin türü, düzeyi ve süresi belirlenir.

Madde 13 (Maruz Kalan İşçilerin Listesi): Biyolojik etkenlere maruziyet ile ilgili liste ve kayıtlar aşağıda belirtilen esaslara göre tutuşur:

a)      İşverenler, Grup 3 ve/veya Grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan işçilerin listesini, yapılan işin türünü, mümkünse hangi biyolojik etkene maruz kaldıklarını ve maruziyetler, kazalar ve olaylarla ilgili kayıtları, uygun bir şekilde tutarlar.

b)      Bu liste ve kayıtlar maruziyet sona erdikten sonra en az 20 yıl saklanır.

Aşağıda belirtilen enfeksiyonlara neden olabilecek biyolojik etkenlere maruziyette, bu liste, bilinen son maruziyetten sonra en az 40 yıl boyunca saklanır;

1)      Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyette,

2)      Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette,

3)      Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette,

4)      Tedaviye rağmen uzun süreler sonra nükseden hastalıklara yol açan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette,

5)      Uzun süreli ciddi arıza bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette.

Madde 15 (Bakanlığa Bildirim): İşverenler aşağıdaki konularda Bakanlığa bildirimde bulunmakla yükümlüdürler:

a)      Aşağıda belirtilen biyolojik etkenlerin ilk kez kullanımında ön bildirimde bulunulur;

1)      Grup 2 biyolojik etkenler,

2)      Grup 3 biyolojik etkenler,

3)      Grup 4 biyolojik etkenler.

Bu bildirim işin başlamasından en az 30 gün önce yapılır. Sözü edilen bildirimde;

1)      İşyerinin unvanı ve adresi,

2)      İşyerinde sağlık ve güvenlikten sorumlu kişilerin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki yeterliliği,

3)      Risk değerlendirmesinin sonucu,

4)      Biyolojik etken türleri,

5)      Öngörülen koruma ve önleme tedbirleri,

bulunmalıdır.

Madde 16 (Sağlık Gözetimi): Bir işçinin, maruziyete bağlı olduğundan kuşkulanılan bir enfeksiyona ve/veya hastalığa yakalandığı saptandığında, işyeri hekimi veya işçilerin sağlık gözetiminden sorumlu kişi, benzer biçimde maruz kalmış diğer işçilerin de aynı şekilde gözetime tabi tutulmasını sağlar.

Bu durumda maruziyet riski yeniden değerlendirilir.

Sağlık gözetimini yapıldığı bu durumlarda, kişisel tıbbi kayıtlar, maruziyetin son bulmasından sonra en az 10 yıl süre ile saklanır.

EK-1

BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYETİN OLABİLECEĞİ İŞLER LİSTESİ

1-      Gıda üretilen fabrikalarda çalışma,

2-      Tarımda çalışma,

3-      Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma,

4-      Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina dahil morglarda çalışma,

5-      Mikrobiyolojik teşhis laboratuarları dışındaki kliniklerde, veterinerlik ve teşhis laboratuarlarındaki çalışma,

6-      Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma,

7-      Kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma.

EK-2

BİYOLOJİK TEHLİKE İŞARETİ

( Sarı zemin üzerine siyah sembol)

BİYOLOJİK RİSK

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

(Resmi Gazete: 07/04/2004)

Madde 1 (Amaç): Bu Yönetmelik, işverenlerce, işyerlerinde çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitiminin usul ve esaslarını düzenler.

Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 77. Maddesi.

Madde 4 (İşverenin Yükümlülükleri): Asıl işveren – alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverene ait çalışanların eğitimlerinden, asıl işveren, alt işverenle birlikte sorumludur.

İşverenler, çalışanlara, iş sözleşmesinin türüne bakmaksızın gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür.

Madde 8 (Eğitimin Amacı): Eğitimin amacı, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir ortamı temin etmek, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmak, çalışanları yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ile bu risklere karşı alınması gerekli tedbirleri öğretmek ve iş sağlığı ve güvenliği bilinci oluşturarak uygun davranış kazandırmaktır.

Madde 9 (Eğitim Programının Belirlenmesi): Eğitim programlarının hazırlanmasında işçilerin veya sağlık ve güvenlik işçi temsilcisinin katılımları sağlanarak görüşleri alınır.

Genel eğitim planına uygun olarak yıl içinde düzenlenecek eğitim faaliyetlerini gösterir bir Yıllık Eğitim Programı hazırlanır. Yıllık Eğitim Programı, yıl içinde eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için düzenlenen genel bir çizelgedir. Bu çizelgede, verilecek eğitimlerin hedefi, konusu, süresi, amacı, tarihi, eğitim vereceklerin adı, soyadı, unvanı, eğitime katılanların sayısı hakkında bilgiler yer alır.

Madde 10 (Eğitim Programlarının Düzenlenmesi): İşverenler, çalışanların yaptığı veya yapacağı işle ilgili bilgisinin olmaması, eksik olması ya da mevcut bilgisinin yetersiz kalması gibi hususları dikkate alarak işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanlarının değişmesi halinde ve yeni teknoloji uygulamalarında, çalışanların aşağıda belirtilen eğitim programlarından geçmelerini sağlayacaktır.

a)      Yeni Eğitim: Çalışanların işe başlamalarında ve yeni şartlara kolaylıkla uyum sağlamaları için yeni bilgiler vermek üzere düzenlenen programlardır.

b)      İlave Eğitim: Çalışanların iş güvenliği ve mesleki bilgilerinin eksikliklerini gidermek ve mesleki niteliklerini geliştirmek için ilave bilgiler vermek üzere düzenlenen programlardır.

c)       İleri Eğitim: Çalışanların iş güvenliği ve mesleki düzeylerini yükseltmek ve meslekte eskimişliği gidermek için düzenlenen programlardır.

Eğitim, değişen ve yeni ortaya çıkan risklere uygun olarak yenilenir ve gerektiğinde periyodik olarak tekrarlanır.

Madde 12 (Eğitime Katılacakların Seçimi): Bireysek seviye analizi yapılarak işçinin eğitim öncesi seviyesi ve alması gereken eğitimler tespit edilir.

Madde 17 (Belgelendirme): İşyerlerinde düzenlenen eğitimler belgelendirilir ve bu belgeler çalışanların özlük dosyalarında saklanır. Eğitim sonrası düzenlenecek belgede, eğitime katılan kişinin adı, soyadı, görev unvanı, eğitimin konusu, süresi, eğitimi verenin adı, soyadı, görev unvanı, imzası ve eğitimin tarihi yer alır.

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik    (Resmi Gazete: 06/04/2004)

Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, çocuk ve genç işçilerin sağlık ve güvenliklerini, fiziksel, zihinsel, ahlaki ve sosyal gelişimlerini veya öğrenimlerini tehlikeye atmadan çalışma şekillerinin esaslarını belirlemek ve ekonomik istismarlarını önlemektir.

Madde 2 (Kapsam): Bu yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanununun 71 inci maddesi gereğince, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işle ile 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, 14 yaşını bitirmiş ve ilköğretimini tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler ile çalışma koşullarına ilişkin usul ve esasları kapsar.

Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İŞ Kanunu’nun 71. Maddesi.

Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen;

·         Genç işçi: 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi,

·         Çocuk işçi: 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi

ifade eder.

Madde 6 (Çalışma Süreleri ve Ara Dinlenme Süreleri): Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre güne sekiz haftada kırk saate kadar arttırılabilir.

Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmi dört saatlik zaman diliminde, kesintisiz on dört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.

Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemde çalışma süreleri birinci fıkrada belirtilen çalışma süresini aşamaz.

İki saatten fazla dört saatten az süren işlerde otuz dakika, dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat olmak üzere ara dinlenmesi verilmesi zorunludur.

Madde 8 (Hafta Tatili): Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.

Madde 10 (Yıllık Ücretli İzin Kullandırılması): Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Yıllık ücretli iznin kesintisiz kullandırılması esastır. Ancak yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine en fazla ikiye bölünerek kullandırılabilir.

Madde 12 (İş Sözleşmesi ve Belge Yükümlülüğü): İşveren, çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile iş sözleşmesi yapmak zorundadır.

Yönetmeliğe Ait Ekler

Ek-1: Çocuk İşçileri Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler

Ek-2: Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri işler